Лүн толгой
Лүн толгой нь өнөөгийн Архангай аймгийн Хашаат сумын нутаг болно
2811 1
Овооны чанга ард Орхон урсана. Нар мандахыг хүлээн сууж буй.

Лүн толгой нь өнөөгийн Архангай аймгийн Хашаат сумын нутаг болно. Орхон голынхоо зүүн талд оршино. Орхон голын баруун талд Уйгур төрийн их хот Орд балга оршино. Орд балгын маань гол хаалгыг чанга Лүн толгойг чиглүүлэн барьжээ. Лүн толгой, Орд балга хоёр хоёул Өтүгэн гэх өнөөгийн Өндөр Сант уулын орой харагдах газар байралжээ.

Түүхэн тэмдэглэл номдоо Сыма Цяни НТӨ I зуунд ингэж бичин үлдээжээ: “Таван сар [өнөөгийн наадмын үе] Лүн [Орд балгын суурин доор Хүн гүрний том хот байгаа болов уу. Уйгур нь Хүннүгийг шууд хойчис тул] хотод их найр хийж дээдэс, тэнгэр, газар, навдаг савдгийг тахина”.

Лүн толгой гэдгийн толгой гэх үг хаана анх бичигдэв? Түрэг төрийн сүүлийн жилүүдэд хамаарах Тариатын бичээст “толго таш”-“ 𐱃‏𐰆‏𐰞‏𐰸‏𐰆‏ чулуу” гэж анх бичигджээ.

Нутгын малчдын санаачлагаар бид Лүн толгойгоос Тэнгэр, газар ус аа арагдах зан үйл хийв.

Цаана харагдаж буй уулс нь Өтүгэн буюу Хангай хайрханы хойд хормой уулс болно.
Дунд суух бараан дээлтэй хүний чанга ар руу Өтүгэн хайрханы орой цухайна. Өтүгэн нь уг цэгээс хамгийн хол орших орой тул бусдаас өндөр харагдахгүй. Орой дээр нь гарсан нэгэн нь ганц оройтой уулс гэдгийг билэрнэ.
Наран Их Баясгалан хайрханы оройгоор цухуйх мөч
Түгэх Нараа өвөг дээдсийнхээ сургаалиар итмүй.
Морин цагыг хүлээж бүй байдал
Морин цагыг хүлээж бүй байдал
Морин цагыг хүлээж бүй байдал

Морин цагт Лүн толгой дээрээс Өтүгэн уулынхаа Тэнгэрт хүсэмж үгсээ хүргэв:

  • Өндөрсант уулынхаа Мөнх Тэнгрийн доор
  • Энэ сайхан уул уусыг, энэ сайхан нутгыг
  • Тулгар төрт нь хамт өвлүүлж үлдээсэн
  • Өвөг дээдсэдээ талархан итэгмүй
  • Хурай, хурай, хурай
  • Байгаль дэлхий ээлтэй, таатай байж
  • Мал сүрэг тарган, тариа будаа элбэг байхыг
  • Эх Өтүгэнийнхээ уза хөх Тэнгэрээс
  • Итгэмжлэн хүсье!
  • Энэ сайхан уул усыг, энэ сайхан нутгыг
  • Тулга төртэй нь хамт үр хойчдоо өвлүүлэхээ
  • Хангай хайрханыхаа мөнх хөх Тэнгэрийн доор
  • Энэ биеэрээ андгайлъя! Андгайлъя! андгайлъя! (2020-6-29)
Тэр өдрөө, үдээс хойш Хотонд суманд ийм бороо оржээ
Сэтгэгдэлээ үлдээнэ үү...
Гэндэнпил Балжинням
2020-06-30 · 139.5.216.165
Лүн толгой гайхамшигтай сайхан харагдаж байна даа,