Эх сурвалжгүй, нотолгоо баримтгүй, мэдлэггүй хэл, түхээ өгүүлэхийг зогсоох шаардлагатай байна. Нотолгоо баталгаа шаарддаг соёл өнөөгийн монголчуудын дунд түгээх хэрэгтэй болоод байна. Үүний тулд Сэргэлэн Интернашионал Экспедишион дараах номыг Дунд орны төрийн 24 түүхээс хүн хэл рүү хөрвүүлэв. Эдгээр номс далайд дусал мэт бага.

1. “Түүхэн тэмдэглэл” Хүннүгийн шастир Сыма Цэни
2. “Хан улсын бичиг” Хүннүгийн шастир Бангу
3. “Хуучин Тан улсын бичиг” Баруун Рун Лүй шү
4. “Хожуу Хан Улсын бичиг” Баруун орны шастир Фани Э
5. “Хуучин Тан улсын бичиг” Бэй ди Лиу шу
6. “Хуучин Тан Улсын Бичиг” Уйгур Лиу шу
7. “Хуучин Тан улсын бичиг” Дээд Түрэг Лиу Шу
8. “Хуучин Тан улсын бичиг” Доод Түрэг Лиу Шу
9. “Умард төрийн түүх” Түрэг Тэ Лэ Ли Янь-Шоу
10. “Хожуу Хан улсын бичиг” Ухань Сяньбигийн шастир Фань. Э
11. “Хожуу Хан улсын бичиг” Баруун орны шастир Фань. Э
12. “Гурван улсын ойллого “Вэй улсын бичиг Уван, Сяньби, зүүн И-ийн шастир Чэн Шоу

Эх сурвалжгүй, цолоор өгүүлэхийг хорих шаардлагатай. Монгол улсын нутаг дэвсгэр дээр буй бичээсүүдийг монголчууд өөрсдөө тайлна гэдэг үзэл баримталтай байх ёстой. Тэрнээс харийхнаар тайлуулна гэдэг шившиг. Тэд хэзээ ч зөв тайлахгүй гэдгийг СИЭ батлав. Ардын багш С.Дулам нь А.Вовинг би уншисан сайхан санагдсан, Ц.Төрбат нь А.Вовин уг бичээсийг ингэж тайлж байна гэх мэтийн оюуны боол сэтгэлгээг монголчууд одоо булшлахгүй бол хэзээ булшлах вэ?

Зарим уншигч нар хүн болгон руу дайраад байна, үсчээд байна гэж шүүмжилж байна. Ийм шүүмжил СИЭ доторч байна. СИЭ эрхэм зорилго нь үндэсний ой санамжийг сэрээх. Үүний тулд үндэсний эх сурвалж судлалыг оршооно. Эх сурвалж судалдаггүй хүн ямар тэнэг зүйл өгүүлж буй гэдгээ мэдрэхгүй байх талтай. Эх сурвалж судалж буй нэгэнд бүх түүх цул, харилцан холбоотой, он цагийн дараалалтай тул худал мэдэгдэл соргог харагдана. Эмнэлгийн хэлээр мухар олгой авахын оронд бөөрийн авсантай адил буруу яриа ийм тод харагдана. Эх сурвалж судлаач маньд ямар ва асуулт ирвэл мань эх сурвалжаа барьж хариулна. Эх сурвалжгүй Ц.Төрбат шиг доктор өнөөдөр юу үгэлсэнээ маргааш мартах аюултай. Ц.Төрбат Ашна овог нь Сяньби гаралтай гэжээ. Үүнийгээ монголчуудад эх сурвалжаар тайлбарлах ёстой. Ашнай нар Тэлэгийн 50000 өрхийг хураасан баримт байна. Олон хүнтэй угс аймгийн дунд орж гэх мэт эх сурвалжгүй дураар өгүлэхээ Ц.Төрбат зогсоохгүй бол эх сурвалж таньд сөргүүлэн тавьсаар байна. Хамгийн гол нь Ц.Төрбат шиг хяналтгүй, эх сурвалжаас анги өгүүлэх нь харийхны идэш болж байна. Энэ бол аюул. Түүхчид шиг түүхчидтэй, хэл бичгээ өөрсдөө судалсан улсад Османы хойчис “Өв соёлын өлгий нутгаар” гэсэн кино хийж манай түүх соёлыг өөрсдийнхөө болгох байсан уу?